Döngüsel Ekonomiye Geçiş Kapsamında AB Tarafından Kabul Edilen Girişimler

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) tarafından Bölge Müdürlüğümüze iletilen T.C. Ticaret Bakanlığı’nın “Döngüsel Ekonomiye Geçiş Kapsamında AB Tarafından Kabul Edilen Girişimler” konulu yazısında;

“Malumları olduğu üzere, Rekabetçilik Pusulası ve Temiz Sanayi Mutabakatı kapsamındaki hedefler doğrultusunda, 2026’da çıkması beklenen Döngüsel Ekonomi Yasasına zemin hazırlamak ve AB’nin döngüsel ekonomiye geçişini hızlandırmak amacıyla, 2 Temmuz 2025 tarihinde Avrupa Komisyonu birkaç girişim başlatmıştır. Kabul edilen girişimler arasında atık sevkiyatı kuralları ve elektronik atık mevzuatına ilişkin bir değerlendirme yer almaktadır. Ayrıca, Komisyonun önümüzdeki günlerde atık pillerden geri kazanım ve geri dönüşüm verimliliğini artırmaya yönelik yeni kurallar yayımlaması beklenmektedir.
Bu kapsamda:

1- Atık Sevkiyatı Tüzüğü kapsamında Dijital Atık Sevkiyatı Sistemine (Digital Waste Shipment System – DIWAS) ilişkin uygulama mevzuatı (implementing act) kabul edilmiştir. Sistem ile, kağıt temelli süreçlerden dijital süreçlere geçerek idari yükün azaltılması, izlenebilirliğin artırılması ve yasadışı sevkiyatların engellenmesi hedeflenmektedir. 21 Mayıs 2026’dan itibaren AB üye devletlerinin yetkili makamları ile tüm ekonomik operatörlerinin DIWAS sisteminin kullanımı zorunlu hale gelecektir. Öte yandan, sistemin gelecekte en az bir AB Üye Devletini içeren sevkiyatlar için AB dışındaki ülkelerdeki yetkili makamlar ve ekonomik operatörler tarafından da gönüllü olarak kullanılabileceği belirtilmektedir. Diğer taraftan, Komisyon AB içi atık sevkiyatlarını ve dolayısıyla atıkların AB içinde geri kazanımının kolaylaştırılması amacıyla, bazı “yeşil listeye alınmış” atıklara yönelik sınıflandırma kurallarının uyumlaştırılması amacıyla bir kamu istişaresi
süreci başlatmıştır.
2- Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar Direktifine (Waste Electrical and Electronic Equipment Directive- WEEE) ilişkin bir değerlendirme yayımlanmıştır. Direktifin, giderek artan e-atıkların
yönetimine ilişkin sorunları ele almak ve bu alandaki AB kurallarını rekabetçi bir döngüsel ekonomi hedefleriyle daha uyumlu hale getirmek açısından kritik öneme sahip olduğu belirtilmektedir. Bu kapsamda, tüm e-atıkların yaklaşık %50’sinin hala toplanmaması ve AB Üye Devletlerinde geri dönüşüm oranlarının toplama hedeflerinin gerisinde kalması gibi temel eksiklikler tespit edilmiştir.
Kritik hammaddelerin geri kazanımı ve geri dönüşümü gibi yollarla döngüsel ekonomiyi güçlendirmek amacıyla, e-atıkların daha iyi değerlendirilmesi için önemli bir potansiyel bulunduğu
ifade edilmektedir. Ayrıca, değerlendirmenin, toplama, işleme ve piyasa teşviklerini iyileştirmek için yeni bir yaklaşıma duyulan ihtiyacı vurguladığı, Komisyonun WEEE Direktifini revize etmeye
yönelik mevzuat teklifine hazırlık niteliği taşıdığı, ayrıca söz konusu revizyonun 2026 yılında açıklanması beklenen Döngüsel Ekonomi Yasasının temel bileşenlerinden birisi olacağı belirtilmektedir.

Konuya ilişkin Komisyon açıklamasına ve ilgili belgelere aşağıdaki bağlantıdan erişilebilmektedir:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_1710